superscriptie luidt namelijk: "Emanuel BüCHEL illum. 4°. 1730" en daaronder staat eene S. Zij komt ons voor geschreven te zijn door eene Hollandsche hand van het laatst der vorige of van het begin der tegenwoordige eeuw. Veeleer schijnt het ons derhalve toe, dat dit exemplaar een der velen is, die naar Büchels teekeningen van 1773 gekleurd ziju (vgl. Massmann, 1. a. w. S. 78 sub No. 8, 2, en Brunet, Manuel, 5e éd. t. III, p. 1650). Eene vergelijking van de gekleurde platen I-XLI met die in Massmanns Baseler Todtentänze, laat menige, hoewel geringe afwijking in kleuraanbrenging zien. Vgl. Massm. t. 1. a. pl. en Langlois, II, p. 179, No. 11. Todten-Tanz, wie derselbe in der löbl. u. | Welt-berühmten | Stadt Basel, als ein Spiegel menschlicher Beschaffenheit künstlich ge- mahlet und zu sehen ist. Nach dem Original in Kupfer gebracht nebst einer Beschreibung von der Stadt Basel. Basel, Zufinden bey Joh. Rud. Im-Hof. | 1744. | 40. Links, Boekdruktitel: La Danse des Morts, comme elle est depeinte dans la louable | et celebre Ville de Basle. | pour servir d'un miroir de la nature humaine. | Desinée) et gravée ) sur l'original de feu Mr. Matthieu Merian. 2) On y a ajouté, 1) une 3) description de la ville de Basle, & des vers a chaque figure. [*] | A Basle, 4) | Chés Jean Rodolphe 5) ImHoff. 1744. | 4o. (LX) + 132 blzz. De Duitsche titel is geheel gegraveerd en heeft het zelfde encadrement als die van de hiervoor vermelde uitgave. De 43 platen (die met het doodshoofd enz. met Memento mori enz. is niet opgenomen) zijn door Chovin geretoucheerd. De platen hebben boven of beneden het cijfer der bladzijden, waarop zij afgedrukt zijn. Eene beschrijving van deze uitgave en vau hare 43 platen vindt men bij Peignot a. w. p. 72-74, en 26-44. Vgl. Massin., t. a. p. en Langlois, II, p. 179, No. 14. Todten-Tanz, [enz. als in de vorige uitgave]. Links, Boekdruktitel: La Danse des Morts | [enz.] + 132 blzz. Im Hof. | 1756 | 4o. (LX) Peignot, p. 74. Massm. S. 79, No. 11. Langlois, II, p. 180, No. 15. Todten-Tanz, [enz. als in de uitgaven van 1744 en 1756. Links, Bockdruktitel: La Danse des Morts, comme elle est dépeinte | dans la louable et célebre Ville de Basle, pour servir de miroir de la nature humaine. | Dessinée et gravée sur l'original | de feu | Mr. Matthieu Merian. On y a ajouté une description de la ville de Basle, & des vers à chaque figure | [] | A Basle, chez Jean Rod. Im-Hof & Fils, ↑ 1789. | 4o. 190 blzz. Peignot, p. 74. Massm., S. 80, No. 12. Langlois, II, p. 180, N°. 17. 1) Met accent; vgl. Massm., Literatur, S. 79, No. 10. 2) Met punt; vgl. Massm. t. a. pl. 3) Met U, niet met V; vgl. Massm. t. a. pl. 4) Basle, met kapitale, niet met cursieve letters; vgl. Massm. t. a. pl. 5) De R van Rodolphe niet cursief; vgl. Massm. t. a. pl. Die Baseler Todtentänze | in | getreuen Abbildungen. | Nebst | geschichtlicher Untersuchung, so wie Vergleichung mit den übrigen deutschen Todtentänzen, ihrer Bilder folge und ihren gemeinsamen Reimtexten. | Sammt einem Anhange: | Todtentanz in Holzschnitten des fünfzehn- | ten Jahrhunderts. Von | H. F. Massmann, Dr. Professor &c. | Mit 81 Abbildungen auf 142 Kupfertafeln und mit 27 lithographierten Blättern. Stuttgart, 1847. | Verlag des Herausgebers. | Leipzig: Expedition des Klosters. Tekst in 160. Blz. (5) 1)-(128) + (5)1)—(128) XIV bll. (waarvan de 12 eerste uitslaan) + (6) bll. + (1) uitslaand bl. Met Atlas in 40. Het hierna volgende exemplaar van den tekst heeft links nog eenen tweeden Het zelfde werk. De platen der beide Bazeler Doodendansen gekleurd. De Atlas heeft hetzelfde titelblad, als de voorgaande ongekleurde; want ook op het voorliggende exemplaar leest men onderaan: Eine colorirte Ausgabe der Baseler Todtentänze kann im nächsten Jahre erscheinen." " The Dance of Death | at | Basle. | Basle, 1852. | Printed for C. F. Beck. | La Danse des Morts | a | Bale. | Bâle, 1852 | Chez C. F. Beck, éditeur. | roy. 8°. (1) bl. (Titels) +86 blzz. De keerzijde bevat den Duitschen titel: Todtentanz der Stadt Basel. | Basel, 1852. Verlag von C. F. Beck (vormals Mähly-Lainy). Druck von C. Macklot in Karlsruhe. In Holz geschnitten von der xylographischen Anstalt von Lips und Spalinger in Schaffhausen. | Met 42 afbeeldingen, deels gevolgd naar die van Merian, deels naar die van Chovin. De berijmde bijschriften zijn in het Hoogduitsch, Fransch en Eugelsch. La Danse des Morts de Bâle. | Modernisée et | avec des changements par | Hieronymus Hesz. | [] | Lithographie de Fr. Wentzel à Wissembourg. [1860?] kl. fol. (41) bll., met inbegrip van den titel. De voorstellingen van den Prediker, den Heiden, de Heidin, de Schildersvrouw en Adam en Eva zijn hier weggelaten. Daarentegen komen hier drie nieuwe figuren voor: de Chinees, de Waard en de Schoenmaker, die in geen anderen Doodendans aangetroffen worden. De bijschriften bij deze platen, alsmede bij den Schilder zijn nieuw en bij den laatsten is de naam van Klauber door dien van Hier. Hess. vervangen. Bij de overige platen zijn de Duitsche en Fransche verzen de zelfde als in het voorgaande werk; de eersten echter in nieuwere spelling. De Engelsche verzen zijn nieuw. Voorin eene uitvoerige aanteekening van de hand des Heeren Reichelt, geschreven vóórdat hij in het bezit was van den titel des werks. 1) Blz. (1)-(4) ontbreken derhalve, hiervan bevat blz. (3) den tweeden titel (zie hieronder). Todtentanz der Stadt Basel. | In Holzschnitten | nach den Frescogemälden der ehemaligen Kirchhofmauer der Predigerkirche Basel. Druck und Verlag von Felix Schneider. | [1862] 120. (45) bll. Ook met eenen Franschen en eenen Engelschen titel. Met 43 platen naar die van Chovin. Op de voorlaatste (Adam en Eva) de letters X. v. gB. i. Z. De bijschriften even als in de uitgave van 1852 (zie hierboven blz. 580), de Duitsche in nieuwe spelling en bij plaat 2 (de Dood) met omzetting van de regels. Niklaus Manuels Todtentanz | gemalt zu Bern um 1515-1520 | lithographiert nach den getreuen Copien des berühmten Kunstmalers Wilhelm Stettler | La Danse des Morts | peinte à Berne dans les années 1515 à 1520 | par | Nicolas Manuel | et | lithographiée d'apres les copies exactes du célèbre peintre | Guillaume Stettler Bey der Hallerschen Lith. in Bern. [1826? 1831] fol. oblong. 1 bl. (Titel) + 4 blzz. (Voorrede en Beschrijving) (1) bl. (Bijschriften, gelithogr.) 24 platen, benevens het portret van Nic. Manuel (Deutsch). De voorrede en beschrijving zijn onderteekend door J. R. W(yss) *). Ouder de meeste platen staat: J. Bergmann del. et fec. Todten-Tanz oder | Spiegel menschlicher Hinfälligkeit in acht Abbildungen, welche, von Von Wyl gemalt, im ehmaligen Jesuitenkloster, gegenwärtigem Regierungsgebäude zu Luzern aufbewahrt werden. | Getreu nach den Originalien lithographirt von Gebr. Eglin in Luzern. | La Danse des Morts, exposante le néant du genre humain, lithographiée d'après huit tableaux originaux, qui, peints en huile par Von Wyl, se trouvent dans la bibliotheque cantonale à Lucerne | Publiée par les Frères Eglin, Lythogr: à Lucerne. | [1838.] fol. oblong. (8) bll. (Duitsche en Fransche tekst) + 8 platen. Bovenstaande titel wordt zóó op den omslag gevonden, daar dit exemplaar geen eigenlijk titelblad heeft. Volgens F. Naumaun, Der Tod in allen seinen Beziehungen, S. 42, en Langlois, I, p. 225, werd dit werk in 1843 uitgegeven en is Burkart Leu de schrijver van den tekst. Wij hebben echter het jaar 1838 als dat der uitgave aangenomen, omdat de voorrede gedagteekend is: "Luzern im Juli 1838". Vermoedelijk is de uitgave, door Naumann genoemd, eene latere, want de tekst, door hem daaruit overgenomen, verschilt in sommige bewoordingen van dien in het voor ons liggende exemplaar. Der Todtentanz in der | Marienkirche zu Berlin. | Bild und Text herausgegeben von Wilhelm Lübke. | Mit 4 Tafeln Abbildungen. | [] | Berlin. Riegel's Verlags-Buchhandlung. 1861. folio. (1) bl. (titel) + 48 kolommen (tekst) + 4 platen. *) Zie Massmann, Die Baseler Todtentänze, Tab. II. Der Dresdner Todtentanz. | Basrelief eines unbekannten Künstlers, welches sich bis zum Jahre 1701 an dem von Herzog Georg dem Bärtigen 1534-1737 erbauten Schlosse zu Dresden befand, nach dem Brande desselben herabgenommen und von König August dem Starken | der Kirche zu Neustadt-Dresden überlassen wurde, welche es 1733 an der inneren Seite der Einfriedigungsmauer ihres Friedhofes anbringen liess. | Dresden, Verlag von Ernst Arnold. | Plaat gr. fol. obl. "Th. Langer gez. u. gest. 1854". Der Erfurter Todtentanz. Deze Doodendans, vervaardigd in de jaren 1735-76, bestond uit 56 schilderijen in olieverw en bevond zich in de beeldengalerij van het Evangelische weeshuis, het voormalige klooster der Augustijnen, te Erfurt. Bij den brand van 7 Maart 1872, welke dit gebouw vernielde, ging ook deze Verzameling verloren. Gelukkiglijk had H. Kruspe in 1845 of 1846 40 dezer tafereelen door penteekeningen gecopiëerd. De lithographien, naar deze teekeningen vervaardigd, werden opgenomen in de Illustrirte Zeitung van 27 April 1872, No. 1504. De bovenstaande titel is het opschrift van een opstel, mede door Kruspe geleverd, dat op blz. 303-305 van het zelfde nommer voorkomt. Eene opgave van hetgeen de volledige reeks van dezen Doodendans voorstelde, vindt men bij Naumann, a. w. S. 58-60 en bij Langlois, I, p. 231–232. Dit No. der Illustrirte Zeitung behoorde niet tot de Verzameling Reichelt, maar is later aangekocht. Der Todtentanz nach einem 320 Jahre alten Gemählde | in der St. Marienkirche zu Lübeck | auf einer Reihe von acht Kupfertafeln, wobey zugleich im Hintergrunde perspectivische Vorstellungen der Stadt Lübeck nach verschiedenen Theilen und Seiten, der Mecklenburgischen und Holsteinischen Grenzen, der Trave, ihrer Mündung und der Oostsee. Unter ieder Tafel stehen hochteutsche Reime | von | Nathanael Schlott | die ältern niedersächsischen Reime sind wieder mit abgedruckt | so viele noch davon zu finden waren | wobey zugleich einige Erläuterungen über diesen Todtentanz und ähnliche Vorstellungen überhaupt von Ludewig Suhl. | Lübeck 1783 | bey Christian Gottfried Donatius. | 4o. (8) bll. De platen ontbreken. Ausführliche Beschreibung und Abbildung des Todtentanzes in der St. Marien-Kirche zu Lübeck. | Neue Auflage. Lübeck 1831, | gedruckt und zu haben bey G. C. Schmidt, Mengstrasse Nr. 11. | 8o. (20) blzz. + 1 uitslaande plaat. Ausführliche Beschreibung und Abbildung | des | Todtentanzes | in der St. Marien-Kirche zu Lübeck. Lübeck. | Druck und Verlag von Heinrich Schmidt, Mengstrasse Nr. 11. [1863.] kl. 8o. (1) bl. + 18 blzz. + 1 uitslaande plaat. Het zelfde werk, de zelfde uitgave. Tekst en plaat als in de hiervoor vermelde uitgave van 1831. Der Todtentanz | in der | Marienkirche zu Lübeck. | Nach einer Zeichnung von C. J. Milde, mit erläuterndem Text von Professor W. Mantels. Lübeck 1866. H. G. Rathgens. fol. obl. 14 blzz. 8 gelith. platen. La Grande danse Macabre des hommes et des femmes, Historiée & renouvellée de vieux Gaulois, en langage le plus | poli de notre temps. | Avec. Le débat du Corps & de l'Ame. La Camplainte de l'Ame damnée. L'Exhortation de bien vivre & de bien mourir. La Vie du mauvais Antechrist. Les quinze signes du Jugement. | A Troyes, | Chez Jean Antoine Garnier, Imprimeur-Libraire, rue du Temple. Avec permission. [1773?] 40. 76 blzz. Met 60 in den tekst gedrukte houtsneden, onder welk getal ook begrepen is die op den titel voorkomt. Achteraan het privilegie, gegeven aan Pierre Garnier in d. 21 Mei 1728. Dit en de twee volgende werken hebben betrekking tot den Doodendans, die zich in het Knekelhuis van het Kerkhof des Innocents te Parijs bevond. Langlois, I, p. 340, No. 31. La Grande | Danse Macabre des hommes et des femmes | précédée du dict des trois mors ei dfs trois vifz, du débat du corps et de l'ame, et de la complaincte de l'ame dampnée. | [] | Paris, | Baillieu, libraire, quai des Grands-Augustins, No. 43. [1862.] 40. (2) bll. +66 blzz. (De twee laatste blzz. gepagineerd 66, 67.) Met 56 in den tekst gedrukte houtsneden. Voorin eene bibliographische aanteekening van de hand des Heeren Reichelt. La Grant | Dance Macabre | des femmes que composa | Maistre Marcial de Paris | dit d'Auvergne procureur au Parlement de Paris publiée pour la première fois d'après le manuscrit unique de la bibliothèque impériale par P.-L. Miot-Frochot membre de la société de l'histoire de France. | [] | Paris | Librairie Bachelin-Deflorenne | 3, Quai Malaquais, 3 | Même maison à Londres, 25, Garrick-street | (Covent Garden) 1869 | roy. 8o. (3) bll. + 52 blzz. Met 35 in den tekst gedrukte houtsneden. Explication de la Danse des Morts de la | Chaise-Dieu, | fresque inédite du XVe siècle, Précédée de quelques détails sur les autres monumens de ce genre, Par Achille Jubinal | Paris, Challamel et Cie, éditeurs, Rue de l'Abbaye, 4. | 1841. | 4o. Blz. 1, 2, 5-20. Blz. 3 en 4, van welke de tweede eene plaat bevat, voorstellende Personnages de la Danse de Morts de la Chaise-Dieu" (Auvergne), ontbreken in dit exemplaar. Met groote uitslaande en op linnen geplakte gekleurde plaat. |