odd; ac nid yw neb o honoch yn gofyn i mi, I ba le yr wyt ti yn myned? eithr am i mi ddywedyd y pethau hyn i chwi, tristwch a lanwodd eich calon. Ond yr wyf fi yn dywedyd gwirionedd i chwi; Buddiol yw i chwi fy myned i ymaith: canys onid âf fi, ni ddaw y Diddanydd attoch; eithr os mi a âf, mi a'i hanfonaf ef attoch. A phan ddêl, efe a argyoedda'r byd o bechod, ac o gyfiawnder, ac o farn: o bechod, am nad ydynt yn credu ynof fi; o gyfiawnder, am fy mod yn myned at fy Nhad, ac ni'm gwelwch i mwyach; o farn, oblegid tywysog y byd hwn a farnwyd. Y mae gennyf etto lawer o bethau i'w dywedyd i chwi, ond ni ellwch eu dwyn yr awrhon. Ond pan ddêl efe, sef Yspryd y gwirionedd, efe a'ch tywys chwi i bob gwirionedd: canys ni lefara o hono ei hun; ond pa bethau bynnag a glywo, a lefara efe, a'r pethau sy i ddyfod a fynega efe i chwi. Efe a'm gogonedda i: canys efe a gymmer o'r eiddof, ac a'i mynega i chwi. Yr holl bethau sy eiddo'r Tad, ydynt eiddof fi: o herwydd hyn y dywedais, mai o'r eiddof fi y cymmer, ac y mynega i chwi. Y pummed Sul ar ol y Pasc. asketh me, Whither goest thou? The fifth Sunday after Easter. Lord, from whom all good we things do come; Grant to us thy humble servants, that by thy holy inspiration may think those things that be good, and by thy merciful guiding may perform the same; through our Lord Jesus Christ. Arglwydd, oddiwrth ba un y daw pob daioni: Caniatta i ni, dy ufudd weision, allu o honom, trwy dy sanctaidd ysprydoliaeth di, feddwl y pethau a fo uniawn; a thrwy dy amgeleddus dywysogaeth eu gwneuthur yn ddibennus; trwy ein Harglwydd Iesu Grist. Amen. Yr Epistol. St. Iago i. 22. YDDWCH wneuthurwyr y Brair, ac nid gwrandawyr yn unig, gan eich twyllo eich hunain. Oblegid os yw neb yn wrandawr bobl; a'r modd y traddododd yr our rulers delivered him to be y arch-offeiriaid a'n llywodraethwŷr ni ef i farn morwolaeth, ac a'i croes-hoeliasant ef. Ond yr oeddym ni yn gobeithio mai efe oedd yr hwn a waredai'r Israel: ac heblaw hyn oll, heddyw yw'r trydydd, dydd er pan wnaethpwyd y pethau hyn. A hefyd, rhai gwragedd o honom ni a'n dychrynasant ni, gwedi iddynt fod yn fore wrth y bedd; a phan na chawsant ei gorph ef, hwy a ddaethant, gan ddywedyd, weled o honynt weledigaeth o angylion, rhai a ddywedent ei fod efe yn fyw. A rhai o'r rhai oedd gydâ nyni a aethant at y bedd, ac a gawsant felly fel y dywedasai y gwragedd; ond ef nis gwelsant. Ac efe a ddywedodd wrthynt, O ynfydion, a hwyrfrydig o galon i gredu'r holl bethau a ddywedodd y prophwydi! onid oedd raid i Grist ddioddef y pethau hyn, a myned i mewn i'w ogoniant? A chan ddechreu ar Moses, a'r holl brophwydi, efe a esponiodd iddynt yn yr holl ysgrythyrau, y pethau am dano ei hun. Ac yr oeddynt yn nesâu i'r dref lle yr oeddynt yn myned; ac yntau a gymmerth arno ei fod yn myned ym mhellach. A hwy a'i cymmellasant ef, gan ddywedyd, Aros gydâ ni; canys y mae hi yn hwyrhâu, a'r dydd yn darfod. Ac efe a aeth i mewn i aros gydâ hwynt. A darfu, ag efe yn eistedd gydâ hwynt, efe a gymmerodd fara, ac a'i bendithiodd, ac a'i torrodd, ac a'i rhoddes iddynt. A'u llygaid hwynt a agorwyd, a hwy a'i hadnabuant ef: ac efe a ddiflannodd allan o'u golwg hwynt. A hwy a ddywedasant wrth eu gilydd, Onid oedd ein calon ni yn llosgi ynom, tra'r ydoedd efe yn ymddiddan â ni ar y ffordd, a thra'r ydoedd efe yn agoryd i ni'r ysgrythyrau? A condemned to death, and have crucified him. But we trusted that it had been he which should have redeemed Israel: and besides all this, to-day is the third day since these things were done. Yea, and certain women also of our company made us astonished, which were early at the sepulchre; and when they found not his body, they came, saying, that they had also seen a vision of angels, which said that he was alive. And certain of them which were with us went to the sepulchre, and found it even SO as the women had said; but him they saw not. Then he said unto them, O fools, and slow of heart to believe all that the prophets have spoken: ought not Christ to have suffered these things, and to enter into his glory? And beginning at Moses, and all the prophets, he expounded unto them in all the Scriptures the things concerning himself. And they drew nigh unto the village whither they went ; and he made as though he would have gone further: but they constrained him, saying, Abide with us, for it is towards evening, and the day is far spent. And he went in to tarry with them. And it came to pass, as he sat at meat with them, he took bread, and blessed it, and brake, and gave to them. And their eyes were opened, and they knew him, and he vanished out of their sight. And they said one to another, Did not our heart burn within us, while he talked with us by the way, and while he opened to us the Scriptures? And they rose up the same hwy a godasant yr awr honno, ac a ddychwelasant i Ierusalem, ac a gawsant yr un ar ddeg wedi ymgasglu y'nghyd, a'r sawl oedd gyda hwynt, yn dywedyd, Yr Arglwydd a gyfododd yn wir, ac a ymddangosodd i Simon. A hwythau a adroddasant y pethau a wnaethesid ar y ffordd, a pha fodd yr adnabuwyd ef ganddynt wrth doriad y bara. Dydd Mawrth Pasc. Y Colect. HOLL-alluog Dduw, yr hwn, oddiar hour, and returned to Jerusalem, and found the eleven gathered together, and them that were with them, saying, The Lord is risen indeed, and hath appeared to Simon. And they told what things were done in the way, and how he was known of them in breaking of bread. y pren, ac a'i dodasant mewn bedd. Eithr Duw a'i cyfododd ef oddiwrth y meirw: yr hwn a welwyd dros ddyddiau lawer gan y rhai a ddaethai i fynu Tuesday in Easter-week. The Collect. A through thy only-begotten world without end. Amen. the stock of Abraham, MEN and brethren, children and whosoever among you feareth God, to you is the word of this salvation sent. For they that dwell at Jerusalem, and their rulers, because they knew him not, nor yet the voices of the prophets which are read every sabbath-day, they have fulfilled them in condemning him. And though they found no cause of death in him, yet desired they Pilate that he should be slain. And when they had fulfilled all that was written of him, they took him down from the tree, and laid him in a sepulchre. But God raised him from the dead: and he was seen many days of them which came up with him y gair, ac heb fod yn wneuthurwr, y mae hwn yn debyg i wr yn edrych ei wynebpryd naturiol mewn drych. Canys efe a'i hedrychodd ei hun, ac a aeth ymaith, ac yn y man efe a anghofiodd pa fath ydoedd. Eithr yr hwn a edrych ar berffaith gyfraith rhyddid, ac a barhâo ynddi; hwn, heb fod yn wrandawr anghofus, ond gwneuthurwr y weithred, efe a fydd dedwydd yn ei weithred. Os yw neb yn eich mysg yn cymmeryd arno fod yn grefyddal, heb attal ei dafod, ond twyllo ei galon ei hun; ofer yw crefydd hwn. Crefydd bur a dihalogedig ger bron Duw a'r Tad, yw hyn; Ymweled â'r ymddifaid a'r gwragedd gweddwon yn eu hadfyd, a'i gadw ei hun yn ddifrycheulyd oddiwrth y byd. Yr Efengyl. St. Ioan xvi. 23. YN N wir, yn wir, meddaf i chwi, Pa bethau bynnag a ofynoch i'r Tad yn fy Enw, efe a'u rhydd i chwi. Hyd yn hyn ni ofynasoch ddim yn fy Enw i: gofynwch, a chwi a gewch; fel y byddo eich llawenydd yn gyflawn. Y pethau hyn a leferais wrthych mewn damhegion: eithr mae yr awr yn dyfod pan na lefarwyf wrthych mewn damhegion mwyach, eithr y mynegaf i chwi yn eglur am y Tad. Y dydd hwnnw y gofynwch yn fy Enw: ac nid wyf yn dywedyd i chwi, y gweddïaf fi ar y Tad trosoch; canys y Tad ei hun sydd yn eich caru chwi, am i chwi fy ngharu i, a chredu fy nyfod i allan oddiwrth Dduw. Mi a ddaethum allan oddiwrth y Tad, ac ddaethum i'r byd: trachefn, yr wyf yn gadael y byd, ac yn myned at y Tad. Ei ddisgyblion a ddywedasant wrtho, Wele, yr wyt ti yn awr yn dywedyd yn eglur, ac nid wyt yn dywedyd un ddammeg. Yn awr y gwyddom y a and not a doer, he is like unto a man beholding his natural face in a glass. For he beholdeth himself, and goeth his way, and straightway forgetteth what manner of man he was. But whoso looketh into the perfect law of liberty, and continueth therein, he being not a forgetful hearer, but a doer of the work, this man shall be blessed in his deed. If any man among you seem to be religious, and bridleth not his tongue, but deceiveth his own heart, this man's religion is vain. Pure religion, and undefiled before God and the Father, is this, To visit the fatherless and widows in their affliction, and to keep himself unspotted from the world. VE The Gospel. St. John xvi. 23. ERILY, verily I say unto you, Whatsoever ye shall ask the Father in my Name, he will give it you. Hitherto have ye asked nothing in my Name: ask, and ye shall receive, that your joy may be full. These things have I spoken unto you in proverbs: the time cometh when I shall no more speak unto you in proverbs, but I shall shew you plainly of the Father. At that day ye shall ask in my Name: and I say not unto you, that I will pray the Father for you; for the Father himself loveth you, because ye have loved me, and have believed that I came out from God. I came forth from the Father, and am come into the world: again, I leave the world, and go to the Father. His disciples said unto him, Lo, now speakest thou plainly, and speakest no proverb. Now are we sure that thou knowest all things, and needest not that any man gwyddost bob peth, ac nad rhaid it' ymofyn o neb â thi: wrth hyn yr ydym yn credu ddyfod o honot allan oddiwrth Dduw. Yr Iesu a'u hattebodd hwynt, A ydych chwi yn awr yn credu? Wele, y mae'r awr yn dyfod, ac yr awrhon hi a ddaeth, y gwasgerir chwi bob un at yr eiddo, ac y gadêwch fi yn unig: ac nid wyf yn unig, oblegid y mae y Tad gydâ myfi. Y pethau hyn a ddywedais wrthych, fel y caffech dangnefedd ynof. Yn y byd gorthrymder a gewch; eithr cymmerwch gysur, myfi a orchfygais y byd. Dydd Iou y Dyrchafael. Y Colect. ANIATTA, ni a attolygwns CA, HA'log Data ag yr ym ni yn credu ddarfod i'th unig-anedig Fab ein Harglwydd Iesu Grist ddyrchafael i'r nefoedd; felly bod i ninnau â meddylfryd ein calon ymddyrchafael yno, a thrigo yn wastadol gydag ef, yr hwn sy'n byw ac yn teyrnasu gydâ thi a'r Yspryd Glân, yn un Duw, heb drange na gorphen. Amen. Yn lle yr Epistol. Act. i. 1. YTraethawd cyntaf a wnaeth um, O Theophilus, am yr holl bethau a ddechreuodd yr Iesu eu gwneuthur a'u dysgu, hyd y dydd y derbyniwyd ef i fynu, wedi iddo trwy yr Yspryd Glân roddi gorchymmynion i'r apostolion a etholasai. I'r rhai hefyd yr ymddangosodd efe yn fyw wedi iddo ddioddef, trwy lawer o arwyddion sicr, gan fod yn weledig iddynt tros ddeugain niwrnod, a dywedyd y pethau a berthynent i deyrnas Duw. Ac wedi ymgynnull gydâ hwynt, efe a orchymmynodd iddynt, nad ymadawent o Ierusalem, eithr disgwyl am addewid y Tad, yr hwn, eb efe, a glywsoch gennyf fi. should ask thee: by this we believe that thou camest forth from God. Jesus answered them, Do ye now believe? Behold, the hour cometh, yea, is now come, that ye shall be scattered every man to his own, and shall leave me alone: and yet I am not alone, because the Father is with me. These things I have spoken unto you, that in me ye might have peace. In the world ye shall have tribulation; but be of good cheer, I have overcome the world. THE For the Epistle. Acts i. 1. HE former treatise have I made, O Theophilus, of all that Jesus began both to do and teach, until the day in which he was taken up, after that he through the Holy Ghost had given commandments unto the Apostles whom he had chosen: to whom also he shewed himself alive after his passion, by many infallible proofs; being seen of them forty days, and speaking of the things pertaining to the Kingdom of God: and, being assembled together with them, commanded them that they should not depart from Jerusalem, but wait for the promise of the Father, which, |